نگاهی به نخستین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به بهانه سالروز برگزاری این رویداد

به گزارش شهرآرانیوز؛ در چهل‌وچهارمین روز پائیز سال ۶۶ بود که بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی منطقه جنوب‌غرب آسیا، در تهران آغاز به کار کرد. رویدادی که تا پیش از برگزاری، کمتر کسی تصور می‌کرد که یک کشور درگیر جنگ بتواند آن را با چنین مختصاتی، با موفقیت برگزار کند.

با این حال اما نمایشگاه کتاب تهران با رویکردی بین‌المللی، آغاز به کار کرد و ۳۲ کشور، تازه‌های نشر خود را به این رویداد بزرگ فرستادند. در این دوره، ۲۰۰ ناشر داخلی با ۸ هزار عنوان کتاب و ۱۹۶ ناشر خارجی با ۲۶ هزار عنوان کتاب، سبب شدند تا کتاب‌دوستان به استقبال ۳۴ هزار عنوان کتاب عرضه‌شده در این رویداد بروند.

آیت‌الله خامنه‌ای که در آن زمان، رئیس‌جمهور بودند، با حضور چندساعته در نمایشگاه کتاب تهران، دامنه توجه جامعه جهانی را بیشتر معطوف به این اتفاق کردند. برگزاری نمایشگاه کتاب درحالی که کشور، بیش از ۷ سال درگیر یک جنگ نابرابر بود، شگفتی بسیاری را در سطح بین‌المللی رقم زده بود و گزارش‌های بسیاری راجع اهمیت این رویداد در خاستگاه فرهنگ جهان در رسانه‌های مختلف دنیا منتشر شد.

بسیاری از این گزارش‌ها بر روی این حقیقت سوار بودند که عمده کشورهای درگیر با جنگ، عموما برنامه‌های فرهنگی خود را با تعطیلی همراه می‌کردند. این ادعا، چندان هم بیراه نبود چرا که بسیاری از کشورهای اروپایی، در سال‌هایی که درگیر با جنگ بودند، بسیاری از برنامه‌ها، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های تجسمی، سینمایی، موسیقی و فرهنگی خود را تعطیل کردند چرا که جنگ، ظرفیت برپایی هرگونه رویداد فرهنگی را از آنها می‌گرفت.

برگزاری نمایشگاه کتاب با رویکرد بین‌المللی، سوای تمام انگیزه‌های فرهنگی که داشت، نوعی قدرت‌نمایی برای طرف دیگر جنگ نیز بود. در سال‌هایی که ابرقدرت‌های جهان تصور داشتند که توانسته‌اند ایران را به شکلی همه‌جانبه تحریم کنند، استقبال ۳۲ کشور از این رویداد، پیام محکمی برای آنان داشت؛ علی‌الخصوص آن‌که ناشرهایی از آمریکا، شوروی، انگلستان، آلمان و فرانسه نیز به‌رغم تمام هشدارهایی که از سوی دول این کشورها در این زمینه به آنها داده شده بود، باز هم در نمایشگاه تهران حضور یافتند و این خود گویای شکست تحریم فرهنگ ایران از سوی قدرت‌های غربی بود.

در همان زمان، برخی رسانه‌ها با تحسین از این عملکرد فرهنگی تهران، گمان داشتند که این رویداد در اثر تبعات جنگ و تحریم که سبب تضعیف اقتصاد خانوارهای ایرانی شده بود، با استقبال چندانی مواجه نمی‌شود علی‌الخصوص آن‌که عراق تهدید کرده بود که این نمایشگاه را با خاک یکسان خواهد کرد. اما میزان استقبال مردمی از این حرکت، به اندازه‌ای بود که به رویداد روتین کشور تبدیل شد که در تمام این سال‌ها نیز با استقبال خیره‌کننده مردم و ناشران از سراسر جهان همراه بوده است.

امروز، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شرایطی قدم در ۳۶ سالگی خود می‌گذارد که فراز و نشیب‌های بسیاری را به خود دیده است. نمایشگاهی که در تمامی این سال‌ها با انواع و اقسام تحریم‌ها مواجه شده اما هیچ‌گاه رنگ رکود و کسادی را به خود ندیده است. حتی زمانی که این نمایشگاه، به دلیل شیوع کرونا، به‌صورت غیرحضوری برگزار شد، باز هم رکورد عجیبی به دست آمد و مردم از سراسر ایران، چند ده میلیارد تومان کتاب خریدند که فراتر از میزان تصورات بود.

نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران درحالی به رویداد ثابت هرساله در تقویم فرهنگی کشور تبدیل شده که حالا، بسیاری از مردم، اردیبهشت را با این نمایشگاه به یاد می‌آورند؛ رویدادی که توانسته با یک عملکرد مناسب، از پوسته جداشده و به یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای حوزه کتاب جهان تبدیل شود.

منبع: ایرنا